"Azərbaycan Respublikası İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun yaradılması və fəaliyyətinin təmin edilməsi ilə bağlı bir sıra tədbirlər haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2017-ci il 25 dekabr tarixli 1760 nömrəli Fərmanı ilə “Azərbaycan İpoteka Fondu” ASC-nin və “Azərbaycan Respublikasının Kredit Zəmanət Fondu” ASC-nin birləşmə formasında yenidən təşkili yolu ilə “Azərbaycan Respublikasının İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu” yaradılıb.
Fond Azərbaycan Respublikasında əhalinin yaşayış sahəsi ilə uzunmüddətli ipoteka kreditləşməsi vasitəsilə təmin edilməsi mexanizminin yaradılması, ipoteka kreditləşməsinə yerli və xarici maliyyə resurslarının cəlb olunmasına kömək göstərilməsi ilə bağlı işləri yerinə yetirən, habelə sahibkarların maliyyə vəsaitlərinə çıxış imkanlarının genişləndirilməsi məqsədilə müvəkkil banklardan manatla aldıqları kreditlərə təminat və kreditlərə hesablanmış faizlərin bir hissəsinə subsidiya verən qeyri-kommersiya hüquqi şəxsdir.
Məqsədlərə nail olmaq üçün Fond aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirəcək:
Azərbaycan Respublikasının İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun Nizamnaməsində nəzərdə tutulmuş funksiyaların tam şəkildə icrasına başlanılması üçün qısa müddət ərzində Fondun idarəetmə orqanları tərəfindən zəruri işlərin tamamlanması təmin ediləcək.
Eyni zamanda, Fond tərəfindən əvvəlki illərdə olduğu kimi 2017-ci ildə də əhalinin mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə uzunmüddətli ipoteka kreditlərinin verilməsi və ipoteka kreditləşməsinə maliyyə resurslarının cəlb olunması istiqamətində işlər davam etdirilib.
2017-ci il ərzində 3000-ə yaxın vətəndaş ipoteka kreditindən faydalanaraq mənzil problemini həll edib. Cari ildə verilən kreditlərin məbləği 194 mln. manat təşkil edib.
Beləliklə, ötən müddətdə 21 mindən artıq ailənin mənzil şəraitinin yaxışılaşdırılmasına imkan yaradılıb, verilmiş kreditlərin həcmi isə 930 milyon manata çatıb. Verilmiş ipoteka kreditlərinin 276 mln. manatdan çox hissəsini güzəştli kateqoriyalara aid şəxslərə verilmiş kreditlər təşkil edib.
2017-ci il ərzində Fond tərəfindən ipoteka istiqrazlarının emissiyası vasitəsilə 265 mln. manat məbləğində vəsait cəlb edilib, dövriyyədə olan 65 mln. manat məbləğində əsas borc üzrə ödənişlər həyata keçirilib.
Ümumilikdə, 2009-cu ilin may ayından başlayaraq Fond tərəfindən istiqrazların 13 buraxılışı həyata keçirilib, cəlb edilmiş maliyyə vəsaitlərinin həcmi 655 mln. manata çatıb. Bu vəsaitlər adi ipoteka kreditlərinin (25 ilədək müddətinə, illik 8%) maliyyələşdirilməsinə yönəldilir. Hazırda Fondun dövriyyədə olan istiqrazlarının həcmi 534,6 mln. manatdır, bu da daxili qiymətli kağızlar bazarının mühüm hissəsini təşkil edir.
2017-ci ilin dövlət büdcəsindən Fonda 50 mln. manat məbləğində vəsaitin ayrılması nəzərdə tutulub ki, artıq bu vəsait tam həcmdə Fondun hesabına daxil edilib. Ümumilikdə, 2005-2017-ci illər ərzində dövlət büdcəsindən Fonda 366 mln. manat məbləğində vəsait daxil olub.
İpoteka kreditləşməsi sisteminin təkmilləşdirilməsi, eləcə də əhalinin yaşayış sahələrinin seçim imkanlarının genişləndirilməsi məqsədilə Fondun fəaliyyətini tənzimləyən normativ sənədlərə müvafiq dəyişikliklər edilib, ipoteka kreditlərinin mülkiyyət hüququ dövlət qeydiyyatına alınmış yaşayış sahələri ilə yanaşı, o cümlədən qabaqcadan qeydiyyata alınmış yaşayış sahələrinin alınmasına verilməsi təmin edilib, adi ipoteka kreditləri üzrə maksimal məbləğ 100 000 manatdan 150 000 manatadək artırılıb, yaşayış sahəsinin təmirli olmasına dair, eləcə də adi ipoteka kreditləri hesabına alınacaq yaşayış sahələrinin orta bazar qiyməti ilə bağlı tələb aradan qaldırılıb.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2016-cı il 22 iyun tarixli 940 nömrəli Fərmanı ilə “Elektron hökumət” portalında “Elektron ipoteka” sisteminin yaradılması və onun “Elektron hökumət” portalına inteqrasiyası, müvafiq dövlət qurumlarının informasiya sistemlərindən məlumatların bu sistemə ötürülməsi imkanının təmin edilməsi tapşırılıb. Verilmiş tapşırıqların davamı olaraq Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2016-cı il 24 noyabr tarixli 1126 nömrəli Fərmanı ilə “Elektron ipoteka” sistemi haqqında Əsasnamə” təsdiq edilib. Qeyd olunanlarla əlaqədar, Fondda mövcud elektron sisteminin “Elektron hökumət” portalına inteqrasiya işləri tamamlanaraq 1 avqust 2017-ci il tarixindən əhalinin istifadəsinə verilib.
İpoteka kreditləşməsində Fond tərəfindən tətbiq olunan ciddi standartlar yüksək keyfiyyətli kredit portfelinin formalaşmasına zəmin yaradıb. Bu hal həm kənar auditor rəyində, həm də "Fitch Ratings" beynəlxalq reytinq agentliyi tərəfindən Fonda verilən kredit reytinqində (ölkənin suveren reytinqinə bərabər: BB+) öz əksini tapıb.
